VETRARSPÁIN DES 2020 -FEB2021

Í fyrra um þetta leyti gerðu flestar veðurlagsspár ráð fyrir mikilli vestanhringrás í háloftunum með þeirri afleiðingu að við Ísland yrði sérlega lágur meðalloftþrýstingur.  Eða á mannamáli margar djúpar lægðir og tíð illviðri.  Þetta gekk eftir eins og flestir muna.

Nú er meiri breytileiki í þessum sömu veðurlagsspám.  Þennan veturinn er La Nina ástand í Kyrrahafinu, en þær slóðir voru í hlutlausum gír í fyrra.  Málið er að Kyrrahafið í La Nina (mínus) eða El Nino (plús) eykur líkur á því sem kallast skyndihlýnun í heiðhvolfinu (20-30 km hæð) á norðurhjaranum  (e. Sudden Stratospheric Warming). Slík hlýnun hátt uppi berst niður í veðrahvolfið (<10 km) á einni til tveimur vikum.  Þá veikist vestanvindurinn og í stað lægða hér við land verður stundum viðvarandi háþrýstingur, oftast yfir Grænlandi og þá með N-átt en stundum líka nær Skandinavíu með S- og SA-áttum.

Svona skyndihlýnun birtist einmitt oft snögglega og án þess að veðurlíkönin sjái hana fyrr en örfáum dögum áður.  Engu að síður gerir Evrópska reiknimiðstöðin ráð fyrir því að V-áttin í 10 hPa (30 km hæð) komi til með að veikjast upp úr 25. nóvember.  Slíkt gerist ekki nema með skyndihlýnun uppi í heiðhvolfinu.  Reyndar tölfræðilega rökrétt snammvetrar þegar er  La-Nina.  GEFS spáin bandaríska sýnir hins vegar ekki neitt í þessa veru enn sem komið er.

Desemberspá ECMWF gefur einmitt til kynna veika hringrás og hæð hér suðvesturundan.  Hlýrra en að jafnaði, ríkjandi S- og SV-áttir og minni snjór en í meðalári.

Í janúar jafnar háloftahringrásin sig að nýju. Greinilegt lágþrýstifrávik verður fyrir austan land saman með háþrýstifráviki við Nýfundaland. Slíkt er ekki algengt en  hefði  í för með sér ríkjandi N- og NV-átt og fremur köldu veðri í janúar. Svipuð hringrás var uppi í desember 2014.  Þýska og Kanadíska veðurlagsspáin er á svipuðum nótum.  Sú breska með þrýstifrávikin nánast yfir landinu, en bandaríska, NCEP, er á talsvert öðrum nótum.

Í febrúar er síðan spáð öflugri hringrás með umhleypingum, lægðum og stormum hér við land.  Hins vegar miklu háþrýstifráviki suður af Alaska.  Slíkt tengja menn einmitt mjög við La-Nina um hávetur á norðurhveli.  

En þetta er spá, ein af nokkrum og byggð á bestu líkum.

*Spákortin eru fengin úr sérvinnslu Simon Lee í háskólanum í Reading.